Дали можеме да ги извршуваме Божјите заповеди?

 

 

Дали можеме да ги држиме Божјите заповеди?

За да се избегне погрешно разбирање на одговорот на ова прашање, потребно е да се знае дека човекот со својата човечка сила или без Божја помош не е способен да постигне ништо добро и богоугодно, бидејќи  Господ вели:  „Јас сум лозата, вие сте гранките“. Кој останува во мене и јас во него, дава многу плод. Зашто без мене не можете да направите ништо“  (Јован 15:5).

  А апостол Павле тврди:  „Ова не значи дека ние сме способни да мислиме нешто за себе како да доаѓа од нас. Не е нашата способност што доаѓа од Бога, кој нè квалификувал да бидеме министри на Новиот завет; „Не од буквата, туку од Духот; зашто писмото убива, а Духот оживува“  (2. Кор 3:5-6).

  Затоа, кога би се потпирале на сопствените способности и моќи, не би можеле да ги исполнуваме и чуваме Божјите заповеди. Затоа Бог ни ја дава Својата благодат за да можеме да постигнеме сè што е потребно за нашето спасение и среќа, бидејќи апостол Павле тврди:  „За тоа се трудам, борејќи се според Неговото дело, кое моќно ја покажува Неговата сила во мене“  (Кол. 1, 29).  
  За оваа јасна вистина сведочи Светото Писмо, учењето на Светата Црква, примерите на светителите и здравиот разум.

  Така, преку Мојсеј, Бог веќе му рекол на народот на Израел:  „Оваа заповед што ви ја давам денес не ви е премногу тешка, ниту е премногу далеку од вас“  (5. Мојсеева 30:11).

  Овие зборови покажуваат дека е многу лесно можно да се запази Божјиот закон ако имаме само добра волја. Господ Исус Христос го претставува Божјиот закон со параболата за сладок јарем и лесно бреме, велејќи:  „Зашто јаремот ми е сладок, а бремето мое е лесно“  (Матеј 11:30).

  А апостол Јован нѐ уверува дека не е тешко да се држат Божјите заповеди кога вели:  „Зашто љубовта Божја е тоа, да ги пазиме Неговите заповеди“. И неговите заповеди не се тешки“  (1. Јованово 5:3).

  Зборовите на Господ и апостол Јован не би имале никакво значење доколку не можеме да ги држиме Божјите заповеди. Па, тогаш, дали заповедите би можеле да се наречат сладок јарем и лесен товар ако не може да се држат?  Затоа, со помош на Божјата благодат не само што е можно туку и лесно. 
  Дури и ако наидеме на многу препреки каде што гордите луѓе околу нас, нашата човечка природа склона кон грев, а сатаната ни го отежнуваат патот до Небото на различни начини, Бог останува верен и, според зборовите на апостол Павле, нема да дозволи искушение над нашите можности, туку ќе ни помогне во искушението за да можеме сето тоа да го издржиме:  „Ниту едно искушение поголемо од човечката сила не ве обзело“. „Бог е верен и нема да дозволи да бидете искушувани повеќе од она што можете да го поднесете, туку и ќе ви направи спас од искушението, за да можете да го поднесете“  (1. Кор. 10:13).

  Еретиците од 16 век и нивните поддржувачи наведуваат делови од Светото Писмо од кои може да се разбере и да се заклучи дека е невозможно да се држат Божјите заповеди. Тие се обидуваат да го докажат тоа со зборовите на апостол Петар:  „Сега зошто го искушувате Бога ставајќи им јарем на вратот на учениците што ниту нашите татковци ниту ние не можевме да го поднесеме“  (Дела 15:10).

  Меѓутоа, апостол Петар овде не зборува за десетте заповеди, туку за церемонијалниот закон на Израелците, кој се однесувал на Божјата служба, обрежувањето, граѓанскиот и домашниот живот на Израелците и кој содржел мноштво прописи кои тие не можеле да ги исполнат со најголема совесност.

  За жал, во тоа време имаше христијани кои се преобратија од јудаизмот, кои беа толку неразумни и немудри што бараа и другите христијани да го почитуваат овој ритуален закон. Затоа апостол Петар наредил овој церемонијален закон да не се оптоварува на грбот на христијаните. 
  Затоа, приговорот на еретиците е невалиден бидејќи апостол Петар не зборува за моралниот закон содржан во Десетте заповеди, туку само за церемонијалниот закон на Израелците, кој воопшто не ги засега христијаните.

  Еретиците се повикуваат и на апостол Павле кој вели:  „Зашто знам дека во мене, односно во моето тело, не живее ништо добро“. „Зашто да сакам добро е во моја моќ, но да го правам тоа не е можно. зашто не го правам доброто што го сакам, туку злото што не го сакам е она што го практикувам“  (Римјаните 7:18-19).

  Она што тие сакаат да го кажат овде е дека апостол Павле експлицитно зборува за фактот дека дури и со најдобри намери не можеме да го направиме доброто што го заповеда и пропишува Божјиот закон. Како и досега, неопходно е да се каже дека со нашите природни сили ние навистина не сме во состојба да го исполниме Божјиот закон ако сме оставени сами на себе, затоа што грешната страст што живее во нас секогаш ќе ја надвладее нашата добра волја и ќе го оневозможи да правиме добро. Затоа, под услов да се молиме за тоа, Бог ни помага со својата благодат, која ни дава сила да ги скротиме лошите желби и да ги исполнуваме Божјите заповеди.

  Затоа, апостол Павле веднаш по зборувањето за лошата похота која сака да го запре секое добро кај човекот, вели дека од оваа несреќна состојба можеме да се ослободиме само преку благодатта Божја:  „Беден човек што сум! Кој ќе ме избави од ова смртно тело? Му благодариме на Бога преку нашиот Господ Исус Христос!“  (Римјаните 7:24-25).

  Протестантите го наведуваат и овој пасус од зборовите на апостол Јован:  „Ако тврдиме дека немаме грев, се лажеме себеси и вистината не е во нас“  (1. Јованово 1:8).

  Од овие зборови на апостол Јован заклучуваат дека сите луѓе грешат и го кршат Божјиот закон и дека е невозможно да го исполнат. Веднаш треба да се утврди дека тоа е лажен заклучок, бидејќи под услов ако сите луѓе на земјата ги прекршат Божјите заповеди и гревот, Бог сепак им оставил можност целосно да ги исполнат истите тие заповеди.

  Совршено добро и правилно може да се заклучи дека сите што ги прекршуваат заповедите го прават тоа доброволно, не грешат од потреба, туку ја злоупотребуваат својата слободна волја, не затоа што не можат поинаку, туку затоа што не сакаат поинаку.

  Со овие зборови, апостол Јован не зборува за тешки гревови, туку за гневни гревови. Никој не може да се спаси од овие гнасни гревови без посебната Божја благодат. Затоа во Книгата Изреки е напишано:  „Зашто праведникот, иако падне седум пати, воскреснува“  (Изреки 24:16).

  Овие ситни грешки или помали гревови не ги лишуваат праведниците од правдата, бидејќи тие веднаш и целосно се простуваат преку искрена исповед и жестоко покајание. Затоа, соборот во Трент дошол до овој заклучок: „Иако светителите и праведниците во својот земен живот понекогаш паѓаат во гневни и секојдневни простливи гревови, тие не престануваат да бидат само поради тоа“.

  Светата црква отсекогаш учела дека е сосема можно да се држат Божјите заповеди!
  Така, во еден од своите говори, св. Василиј вели: „Зол е тој што вели дека е невозможно да се исполнат заповедите на Светиот Дух“.

  Св. И Јован Златоуст вели: „Никако не жалете се против Господа, зашто Тој не заповеда што е невозможно“.

  И св. Ероним вели и поучува: „Нема сомнеж дека Бог го заповедал само она што е можно и може да се исполни“.

  За ова опширно зборува и Св. Августин, кој се согласува дека исполнувањето на светите Божји заповеди е поврзано со одредени тешкотии, веднаш додава и упатува на молитвата со која ја добиваме благодатта да можеме да правиме сè што ни заповедал Бог : „Точно е дека човекот, поради својата слабост и со обичната благодат што ја добиваат сите луѓе, не може да исполни некои од Божјите заповеди, но преку молитва не може да ја добие силата што дури и со таа обична заповед ја исполнува таа моќна заповед. Бог не заповеда ништо што е невозможно да се изврши. Кога ќе ти заповеда да направиш нешто, исто така те предупредува да правиш што можеш и да се молиш за она што не можеш, за да ти помогне да го извршиш она што ти го заповедал“.

  Оваа вистина ја потврди и Соборот на Портокал, велејќи: „Според христијанската доктрина, ние веруваме дека преку крштевањето сите сме примиле благодат, така што со Христова помош можеме да исполниме сè што се однесува на нашето спасение само ако сакаме“.

  Затоа, соборот во Трент со право изјавил: „Кој вели дека е невозможно оној кој е во благодатта Божја да ги пази Божјите заповеди, нека биде екскомунициран“.

  Житиите на светците сведочат дека е можно да се држат Божјите заповеди, а во Светото писмо се споменуваат многумина кои верно ги држеле.

  Така, тоа сведочи за Ное кој бил праведен и совршен човек, за Јов кој се плашел од Бога и го избегнувал злото, за Исус Навин кој никогаш не прекршил ниту една заповед, за Самоил кој живеел според Законот и бил верен на него, за Захарија и Елисавета кои биле праведни пред Бога и верно ги извршувале сите негови заповеди.

  Во Светата Црква има многу светци кои верно и совршено ги држеле сите Божји заповеди и живееле толку чист и свет живот што биле повеќе ангели отколку луѓе.  Се поставува прашањето, што докажуваат примерите на овие Светци?

  Ништо друго освен тоа, ако сакаме, можеме да ги држиме Божјите заповеди.  Како и сите други христијани, светителите имале иста природа, се бореле со исти или многу потешки искушенија и опасности за своето спасение и не добивале поголема благодат од другите христијани.

  Значи, ако можеле да му служат на Бога и да ја вршат неговата волја, зошто сите други верници не би можеле да го сторат истото?

  Св. Августин за ова вели: „Судниот ден ќе ми покаже онолку судии за мојата осуда како што целото време ќе ми покаже верни извршители на божествениот Закон“. „Толку обвинети што имав примери и сведоци кои не можат да се сокријат, колку што имаше доблести во секој клас што се практикуваа и што требаше да се практикуваат.

  По овие зборови на Августин, само ако сме неразумни и неразумни, можеме да кажеме дека не сме во состојба да го правиме она што Бог го заповеда.  Од нив е очигледно дека на Судниот ден светителите ќе застанат пред многу христијани, меѓу кои и нас, и ќе не натераат да лажеме ако кажеме дека не сме можеле да ги исполниме Божјите заповеди. Особено светите маченици кои претрпеа толку страшни прогонства за својата вера и доблест ќе станат како обвинители и ќе извикаат: „Не е вистина дека не можевте да ги исполнувате Божјите заповеди!“ Живеевте во толку мирни времиња што ниту влакно не ви паднало од глава при извршувањето на верските обврски. Како таков, сè уште имате храброст да барате прошка за вашите гревови и да кажете дека не можевте да го запазите Божјиот Закон што го држевме иако бевме безмилосно нападнати, губејќи ја нашата слобода, нашите добра и нашите животи.

  Навистина, што би можеле да одговориме на овие тврдења без да изгледаме неразумни и неразумни? На разумните и претпазливите им е сосема јасно дека нема што да одговори на овие тврдења. Примерите на светителите се поука дека можеме ревносно да ги исполнуваме сите Божји заповеди и која можеме да ја кажеме целосно гласно со Светиот Дух. Августин: „Другите би можеле да го направат тоа, зошто јас да не можам?

  Понатаму, може да се каже дека самиот разум сведочи дека можеме да ги држиме Божјите заповеди!

  Како што е познато, гревот е намерно кршење на Божјиот закон, и затоа, ако не беше можно да се запази Законот, тогаш не би можеле да грешиме, бидејќи тогаш не би го прекршиле Законот доброволно, туку од потреба.

  На пример, ако ја прекршиме шестата или седмата Божја заповед, тоа не би се сметало за грев за нас, исто како што не би се сметало за грев за животно што го следи својот инстинкт кога ја задоволува својата физичка страст или потреба за храна. Тогаш за гревовите треба да се каже дека Бог е нивниот зачетник затоа што дал заповеди кои не можат да се држат ниту со најдобра намера. Меѓутоа, кој со здрав ум би рекол дека не можеме да грешиме или дека Бог е основач на гревот?

  Фактот дека можеме да грешиме го потврдува нашата совест и судот на сите луѓе околу нас, а дека Бог не е зачетник на гревот е поучено од светата католичка вера, која вели дека ништо зло не може да дојде од Бога, како најсвето суштество, туку само добро. Ако не беше можно да се држат заповедите, тогаш Бог немаше право да суди и да ги казнува прекршителите на тие заповеди. Ако навистина ги казни и ги фрли во вечно проклетство, тоа би било најголема неправда, а проклетите би биле сосема во право да го означат Бог како  страшен тиранин. 
   Ако светата христијанска вера нè учи дека Бог е праведен и добронамерен, тогаш како може Тој да биде тирански, и затоа сме должни да ја отфрлиме секоја мисла што нè наведува да веруваме дека не сме во состојба да ги исполниме сите Божји заповеди.

  Ако не можевме да ги држиме Божјите заповеди, тогаш не би можеле да се спасиме, бидејќи држењето на заповедите е апсолутно неопходно за да се постигне вечното блаженство. Затоа Господ му рекол на младичот:  „Ако сакаш да влезеш во животот, пази ги заповедите“  (Мт. 19, 17).

  Овие зборови Господови јасно кажуваат дека само исполнувањето на сите Божји заповеди води кон Рајот.

  Значи, ако не беше можно да се следат заповедите, тогаш немаше да биде можно да се спаси. Кој може да биде толку неразумен и немудар да каже дека не можеме да се спасиме? Зар не е Божја волја секој човек да биде спасен? Зарем Господ не дојде во светот да го бара и спаси изгубеното?  Затоа, ние сме должни да сфатиме дека можеме да се спасиме и дека сè што е потребно за да постигнеме блаженство е во наша моќ, односно дека е сосема можно да ги држиме Божјите заповеди.

  Искуството и историјата нè учат дека можеме да направиме повеќе отколку што ни заповеда Бог.  Може да се наведат безброј светци кои ги запазиле евангелските совети, имено доброволна сиромаштија, совршена целомудреност и потполна послушност, и кои исто така направиле многу работи што не требало да ги направат. Тие знаеле да останат будни цела ноќ во молитва, многу години знаеле да земат само леб и вода за храна, вршеле многу други строги жртви, целиот свој имот ќе го поделат на сиромашните, се грижеле за болните, работеле со неуморна ревност за спасение на душите и постигнале толку висок степен на совршенство во христијанските доблести што светот ги восхитувал околу нив. Некои светци ветија дека секогаш ќе го прават она што е совршено и му е угодно на Бога во сегашните околности.

  Св. Јован Златоуст вели: „Многумина ги надминуваат заповедите кога го прават дури и доброто што Бог не го заповедал, туку го оставил на нашата слободна волја“.

Од овие негови зборови е сосема очигледно дека можеме да направиме повеќе од она што ни е заповедано. Затоа, зарем не е сосема неразумно и немудро да се тврди дека не може да се прави се што заповеда Бог?

  „Една сабота отиде во куќата на еден член на Синедрионот, фарисеј, да јаде. Присутните злонамерно го погледнаа. Веднаш пред него стоеше човек кој боледуваше од капки. Исус ги праша адвокатите и фарисеите: „Дали е дозволено да се лекува во сабота или не? Тие молчеа. Тогаш Исус го фати болниот за рака, го исцели и го испрати. А тој им рече: „Кој од вас, ако вашиот син или вол падне во бунар, нема веднаш да го извлече во сабота? Тие не можеа да одговорат на тоа. И им кажа една парабола, забележувајќи како гостите си ги избираат најубавите места: „Кога некој ве покани на свадбена гозба, не седнувајте на најдоброто место, за да не биде поканет некој поистакнат од вас, а вашиот домаќин, кога ќе дојде, да ви каже: „Дајте му го местото на овој човек“. Тогаш вие, засрамени, ќе треба да го заземете последното место. Но, кога ќе те поканат, оди и седни на најдолното место, за кога ќе дојде твојот домаќин, да ти рече: „Пријателе, качи се погоре!“ Тогаш ќе бидете почестени пред сите гости.  Зашто секој што се возвишува ќе биде понизен, а кој се понижува ќе биде возвишен“  (Лука 14:1-11).

  Во овој дел од Евангелието, изненадувачки е што Исус сака да јаде со водачот на фарисеите кога знае дека фарисеите се негови заколнати непријатели и дека го поканил само за да му постави стапица. Останува прашањето зошто Господ ја прифатил поканата иако ги знаел намерите на фарисеите? Одговорот е јасен,  токму затоа што сакал да ги научи фарисеите за нивните грешки и во исто време да излечи болен човек.

  Следејќи го Господовиот пример, можеме да се дружиме со злите луѓе само кога тоа го бара должноста на светата католичка љубов, односно кога можеме да се надеваме дека ќе ги водиме на подобар пат. Секогаш мораме да избегнуваме несериозно дружење со зли луѓе поради опасноста да бидеме заразени со грев. Ова особено важи за младите кои преку постојано дружење со корумпирани и зли луѓе лесно можат да залутаат и да ја изгубат својата невиност.

  Познато е дека фарисеите постојано го следеле Исус, не за да го следат неговиот пример, туку за да најдат нешто за што да го обвинат.  Од горенаведениот дел од Евангелието, јасно се гледа дека тоа било сабота и дека во трпезаријата имало и човек кој имал капки. Слободно може да се каже дека фарисеите намерно го поканиле само за да видат што ќе направи Исус, односно дали ќе го излечи во сабота. Бидејќи ги знаел нивните мисли, Исус ги прашал:  „Дали е дозволено да се лекува во сабота или не?“  (Лука 14:3).

  Тие молчеа на ова прашање, делумно поради лукавство да ги сокријат своите мисли од Господа, а делумно поради страв да не западнат во неволја со нивниот погрешен одговор. Така, од нивниот пример јасно се гледа дека и во човековиот молк може да има многу злоба.

  Додека фарисеите молчеа, Господ не чекаше долго на нивниот одговор, туку го исцели болниот и го испрати на пат. Откако ќе го направи ова очигледно чудо, Господ им се обраќа на фарисеите со примерот на спасување на синот, односно волот од бунарот, за да ги научи дека милосрдието во сабота не може да се забрани. Фарисеите не очекуваа таков говор и, како и обично, молчеа во таквите прилики.

  Понатаму, бидејќи главниот грев на фарисеите била ароганцијата и желбата за честа на светот, Исус сакал да ги излечи од тоа со приказната за гостинот на свадбата. Тој сакаше да им каже дека поради нивната ароганција ќе бидат понижени и казнети веќе на овој свет, и ако случајно ја избегнат казната на овој свет, тогаш сигурно ќе бидат казнети во следниот, бидејќи сите арогантни луѓе ќе бидат фрлени во пеколот со сатаната, додека смирените ќе ги најдат своите места меѓу ангелите и светителите на Рајот.

  Затоа, најмногу треба да ја избегнуваме ароганцијата и желбата за честа на светот и како такви сме должни да учиме од Господа да бидеме благи и понизни по срце. Само ако сме благи и понизни по срце, можеме да се надеваме на благодат од Бога за да можеме да ги извршуваме сите негови заповеди и да работиме за нашето спасение.

  Затоа, апсолутно е сигурно дека Божјите заповеди можеме да ги извршуваме само ако сериозно сакаме да го правиме тоа, за што јасно сведочат Светото писмо, Светата Црква, примерите на светителите и здравиот разум.

  Бог не е премногу строг, туку е потполно милостив Отец и не наметнува товари што не можеме да ги поднесеме. Со помош на изобилната Божја благодат, можеме да направиме сè што ќе биде побарано од нас без многу потешкотии.  Познато е дека сатаната поставува многу поголеми барања од своите слуги отколку Бог од неговите, и кога тие би страдале за Рајот колку што ние страдаме за пеколот, тие би го нашле своето место меѓу светите маченици.

  Поради тоа, ние сме должни да донесеме цврста одлука со која ревносно и упорно ќе ги извршуваме Божјите заповеди и не смееме да бидеме заведени од лошите примери на зли луѓе кои дрско ги прекршуваат Божјите заповеди и натрупуваат грев на грев. Ние сме должни добро да размислиме за тоа дека Божјата клетва доаѓа до сите оние кои се осмелуваат да го прекршат неговиот свет Закон.

  Во времето на Ное, Бог го уништи целиот свет затоа што повеќе не го слушаше.  Истата судбина го чека секој кој не го прави она што Бог го заповеда. Ако во нашето срце се појават разни страсти и многу внатрешни и надворешни искушенија, кои нè подготвуваат за тешки духовни и телесни борби, тогаш треба да се обратиме кон Бога и со голема самодоверба да ја молиме Неговата благодат, за да нè издигне и укрепи Бог за да можеме да ги надминеме сите препреки во неговата истрајност во службата.

  Бог е верен и нема да дозволи да бидеме искушувани над нашите можности, туку ќе ни ја даде својата помош во искушението за да можеме да го надминеме. Ние сме должни да се однесуваме крајно сериозно според она што Бог го заповеда и во нашите постапки не смееме да гледаме на земни и човечки размислувања. Божјата волја треба да биде над сè друго и правило во нашите животи.  Затоа Мојсеј им рекол на Израелците:  „Внимавајте да правите како што ви заповедал Господ, вашиот Бог“. Не вртете десно или лево. Следете го внимателно патот што ви го заповедал Господ, вашиот Бог, за да живеете, да напредувате и долго да живеете во земјата што ќе ја поседувате“  (5. Мојсеева 5:32-33). Амин!